کۆمەڵگایەکی تەندروست بە تاکی تەندروست مومکینە. گەشەپێدان و پەروەردەی منداڵان و گەنجان؛ توخمێکی پێویستن بۆ گەشەکردن و پێشکەوتنی کۆمەڵگاکەمان. بۆ پێگەیشتنێکی تەندروست؛ پێویستە لە منداڵان و گەنجان تێبگەین، چارەسەر بۆ کێشەکانیان بدۆزینەوە، بۆ ڕێگریکردن لە کێشە دەروونییەکان، هەروەها دەستنیشانکردن و چارەسەری دروست ئەگەر نەخۆشییەکی دەروونی هەبوو.
کۆمەڵگایەکی تەندروست بە تاکی تەندروست مومکینە. گەشەپێدان و پەروەردەی منداڵان و گەنجان؛ ئەوان توخمێکی پێویستن بۆ گەشەکردن و پێشکەوتنی کۆمەڵگاکەمان. بۆ پێگەیشتنێکی تەندروست؛ پێویستە لە منداڵان و گەنجان تێبگەین، چارەسەر بۆ کێشەکانیان بدۆزینەوە، بۆ ڕێگریکردن لە کێشە دەروونییەکان، هەروەها دەستنیشانکردن و چارەسەری دروست ئەگەر نەخۆشییەکی دەروونی هەبوو.
کاتێک سەیری ساڵانی ڕابردوو دەکەین، دەبینرێت کە بواری تەندروستی و نەخۆشییە دەروونییەکانی منداڵان و هەرزەکاران وردە وردە پەرەی سەندووە و کاریگەرییە کۆمەڵایەتییەکانی تا دێت گرنگتر دەبن. وەک مەرجێکی پێکهاتەی بایۆلۆژی-دەروونناسی-کۆمەڵایەتی مرۆڤ، لەگەڵ هەموو لقەکانی زانستدا کارلێک دەکات. بە لەبەرچاوگرتنی قۆناغەکانی گەشەی منداڵ، باری دەروونی منداڵ لە ژێر ڕۆشنایی هۆکارە خێزانی و بۆماوەییەکان و ژینگەییەکان دەپشکنرێت، ئەگەری ناکۆکی و نەخۆشییەکان بە چاودێری کلینیکی و پشکنینی سایکۆمێتری دیاری دەکرێن و پرۆسەی دەستنیشانکردن و چارەسەرکردن و بەدواداچوون دەستپێدەکات.
بابەتەکانی سەرەکی کلینیکی دەروونی منداڵان و هەرزەکاران:
*تێکچوونی زۆر چالاکی کەمی سەرنج
*تێکچوونەکانی سپێکتریمی ئۆتیزم
*کەمئەندامی فێربوونی تایبەت (Dyslexia, Dyscalculia, Dysgraphia)
*خەمۆکی لە منداڵان و هەرزەکاراندا
*ترس و تێکچوونی دڵەڕاوکێ
*ڕەتکردنەوەی قوتابخانە و تێکچوونی دڵەڕاوکێی جیابوونەوە
*دڵەڕاوکێی تاقیکردنەوە
*تێکچوونی ڕەفتار
*تێکچوونی وەسوەسەی ناچاری (Obsessions)
*تێکچوونی قسەکردن
*تێکچوونی خەوتن
*تێکچوونی خواردن
*تێکچوونی تیک
*Euresis (تەڕکردنی جێگا) و Encopresis (نەگرتنی پیسایی)
*ئاستی گەشەکردنی مەعریفی و منداڵانی خاوەن پێداویستی تایبەت
*دەستدرێژی سێکسی و جەستەیی و سۆزداری
*تێکچوونی فشاری دەروونی دوای کارەسات
*تێکچوونی دەروونی
*تێکچوونی دوو جەمسەری
*بەکارهێنانی کحول و ماددە هۆشبەرەکان لە هەرزەکاراندا
دەتوانن بەپێی بەش یان بە ناوی پزیشک بگەڕێن.